ضمیر: کلمه ای است که به جای اسم می نشیند و از تکرار آن در جمله جلوگیری می کند .
مثال:فاطمه به والدینش نامه نوشت و در آن از زحمات ایشان تشکر کرد.(ایشان ضمیر و جانشین والدینش )
هرگاه ضمیر برای هر شخص(گوینده،شنونده،غایب) گونه ای جداگانه داشته باشد، آن را ضمیرشخصی گویند. *
.ضمیر شخصی مانندفعل دارای شش صورت است
اول شخص مفرد: من گوینده اول شخص جمع: ما گویندگان
دوم شخص مفرد: تو شنونده دوم شخص جمع: شما شنوندگان
سوم شخص مفرد: او غایب سوم شخص جمع: ایشان غایبان
ضمیر همانند اسم می تواند در جمله نقش های متفاوتی داشته باشد .
مانند:
می تواند نهاد واقع شود. مثال: آرزو به بازار رفت . ....او به بازار رفت . (آرزو و او نهاد جمله هستند.)
می تواند فاعل واقع شود.مثال:زهرا ومادرش خانه را مرتب کردند.---›آنها خانه را مرتب کردند.(زهرا و مادرش آنها فاعل جمله هستند.)
می تواند مفعول واقع شود. مثال: عرفان رضا را دید . عرفان او رادید . ( رضا و او مفعول هستند.)
به ضمیر های شش گانه ای که در بالا به آنها اشاره شده ضمیر های منفصل ( جدا) می گویند .
جدا از این ضمایر (ضمیر ها) ضمایر ششگانه ی متصل هم داریم (چون به تنهایی نمی آیند و به کلمه ای متصل می شوند .)و به قرار زیر می باشند :
اول شخص مفرد:---َم گوینده اول شخص جمع: مان گویندگان
دوم شخص مفرد: ---َت شنونده دوم شخص جمع: تان شنوندگان
سوم شخص مفرد:---َش غایب سوم شخص جمع: شان غایبان
مثال : کتابم – کتابت -کتابش کتابمان – کتابتان – کتابشان
